مدل سازی اثر جهت خیابان در پراکنش آلودگی هوا (مطالعه موردی: ناحیه2 منطقه 6 شهرداری تهران)

با توجه به رشد شهرنشینی و افزایش جمیت شهرها، مسائل و مشکلات آنها نیز بارزتر می­گردند. آلودگی هوا از مهمترین مسائل حوزه شهری است. تهران به عنوان مرکز سیاسی، اقتصادی و ارتباطی ایران، هر سال به طور مکرر با رخداد روزهای آلوده و ناسالم مواجه است. در شهر تهران افزون بر شکل و توپوگرافی شهر، تراکم و ارتفاع ساختمان­ها، میزان ترافیک، عرض و جهت معابر به همراه شرایط جوی و اقلیمی نقش اساسی در آلودگی هوای شهر دارند. در تحقیق حاضر، برای تحلیل تأثیر جهت­گیری معابر و جهت و شدت باد بر چگونگی پراکنش آلاینده­های هوا از داده­های آماری ایستگاه ژئوفیزیک در بازه زمانی 20 ساله (1991-2010) و مدل خردمقیاس Envi-met استفاده شد. پراکنش آلودگی­ها در ناحیه 2 منطقه 6 شهرداری تهران در دو بازه زمانی زمستان و تابستان (ژانویه و ژوئیه) و در سه مقطع زمانی صبح، ظهر و عصر شبیه­سازی شد. نتایج نشان داد که در هر دو فصل سال، جهت خیابان­ها و دسترسی­ها نقش مؤثری در تجمع یا پراکنش آلاینده­ها دارند؛ به طوری­ که تراکم آلودگی در خیابان­هایی که در ساعات مختلف روز عمود بر جهت وزش باد غالب هستند، بیشتر است. براساس نتایج، غلظت آلاینده­ها در خیابان­های اصلی محدوده مورد مطالعه با جهت آنها ارتباط معناداری نشان می­دهد. در خیابان­های متأثر از بادهای شمالی، غلظت آلاینده­ها متوسط، در خیابان­های با حاکمیت باد جنوبی، غلظت­ها زیاد و در خیابان­های با جهت جنوب­غربی، غلظت­ها کم است. بنابراین در نظر گرفتن شرایط اقلیمی (به ویژه باد) در طراحی معابر شهری در بهبود کیفیت هوای شهر تأثیرگذار است.